Osoby pracujące na terenie gospodarstwa rolnego szczególnie narażone są na ryzyko wystąpienia poważnych obrażeń ciała, powstałych wskutek obsługi maszyn rolniczych. Duża ilość wykonywanych zajęć, a czasami także monotonia czynności niosą niebezpieczeństwo wypadku. Upadek z drabiny, atak zwierzęcia, uraz spowodowany pracą piły, kostkarki do słomy czy innej maszyny rolniczej stanowią, niemal zawsze, zagrożenie zdrowia lub życia. Warto wiedzieć, że takie zdarzenia mogą uprawniać do ubiegania się o należne odszkodowanie.
Podstawą prawną roszczeń odszkodowawczych za wypadek w rolnictwie jest art. 50 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK z dnia 22 maja 2002 r., który stanowi, że z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym są obowiązani do zrekompensowania szkody wyrządzonej w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego, będącej następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.
Powyższy przepis stosuje się również, jeżeli szkoda powstała w związku z ruchem pojazdów wolnobieżnych w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym, będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa rolnego. To samo dotyczy szkód komunikacyjnych wyrządzonych przez zwierzęta gospodarskie (gdy takie zwierze wbiegnie na drogę doprowadzając do kolizji lub wypadku)
Odpowiedzialność cywilna za zdarzenie na terenie gospodarstwa rolnego lub przy pracy w rolnictwie, oparta jest na zasadzie winy. Zatem jest to odpowiedzialność za czyn niedozwolony. Podstawą roszczenia jest więc wykazanie winy właściciela gospodarstwa lub jego pracownika, wady maszyny, bądź urządzenia lub też ataku zwierzęcia.
Pierwszym, a jednocześnie najważniejszym działaniem, które należy podjąć w sytuacji gdy dochodzi do uszkodzenia ciała jest wezwanie pomocy medycznej. Niezwykle istotne jest dokumentowanie przebiegu leczenia, zbieranie dowodów potwierdzających koszt zakupu lekarstw, rehabilitacji, dojazdów do placówek medycznych. Poszkodowany może ubiegać się również o zwrot utraconego dochodu – przestój w pracy w rolnictwie, z powodu powypadkowej niezdolności do pracy, może wiązać się z poważnymi stratami. W przypadku całkowitej niezdolności do pracy lub gdy poszkodowany wymaga ciągłej opieki, możliwe jest uzyskanie świadczeń rentowych. Większość poszkodowanych skupia się na zgłaszaniu wypadków do KRUS, tymczasem nieliczni tylko mają świadomość, że przysługuje im odszkodowanie z OC rolników. Na marginesie warto podkreślić, że protokół KRUS wypadku przy pracy rolniczej jest bardzo wartościowym i cennym dokumentem, bowiem opisane są tam okoliczności zdarzenia. W przypadku jego braku należy uzyskać stosowne oświadczenie właściciela gospodarstwa rolnego, w którym opisane jest zawinione działanie lub zaniechanie po jego stronie. Wypadki, które wynikają z użytkowania ciągnika rolniczego, z uwagi na fakt, iż jest on pojazdem mechanicznym, można również rozpatrywać przez pryzmat ubezpieczeń komunikacyjnych.
W 2012 roku do KRUS zgłoszono ponad 24 tys. wypadków. Wypłacono ponad 16 tys. jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy rolniczej w następstwie którego poszkodowani doznali stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Zapewne wielu poszkodowanych mogłoby również uzyskać odszkodowanie od zakładu ubezpieczeń, w którym rolnik zawarł umowę ubezpieczenia, jednak tylko nieliczni decydują się na zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi rolnika. Jest to związane z niską niestety świadomością prawną osób poszkodowanych, a przecież – tak jak przy szkodach komunikacyjnych wypłacanych z OC pojazdu -i w tym przypadku mamy prawo domagać się rekompensaty za utracone zdrowie i mienie, gdyż rolnik mając obowiązek ubezpieczenia gospodarstwa, opłacił składkę OC.
Na zakończenie należy podkreślić, że jeżeli rolnik wyrządzi szkodę samemu sobie, odszkodowanie mu nie przysługuje, chyba że szkoda wynika z zawinionego działania osoby, która u niego pracuje lub osoby, która prowadzi z rolnikiem wspólne gospodarstwo domowe. Z praktyki wiemy, że dochodzenie roszczeń odszkodowawczych za wypadki w rolnictwie jest niezwykle trudne. Ze względu na szeroki wachlarz stosowanych maszyn (częstokroć tzw. „samoróbek”), przyczyn i doznawanych urazów, warto skorzystać z pomocy wyspecjalizowanych firm odszkodowawczych.
Tekst opracowano w dziale prawnym Votum S.A.